skad bierze się smog / jak z nim walczyć

Tu znajdziesz informacje o zanieczyszczeniach. Jak paleniska domowe, transport i przemysł wpływają na czyste powietrze. Czy warto segregować odpady. Czym ogrzewać dom.

Jak powstaje smog?
Smog powstaje w bezwietrzne dni z wysokim ciśnieniem atmosferycznym. Wtedy szkodliwe cząsteczki nie unoszą się do góry i pozostają blisko powierzchni ziemi, co często wygląda jak mgła. Główną przyczyną takiego zjawiska jest spalanie węgla i duży ruch samochodowy. Najwięcej zanieczyszczeń emituje spalanie w domowych piecach śmieci, mułu i miału węglowego. W wielu krajach Unii Europejskiej miał i muł uważany jest za odpad przy wydobyciu węgla i nie jest sprzedawany. Również piece węglowe muszą spełniać odpowiednie normy. Natomiast w Polsce nie ma norm dla sprzedawanych pieców i węgla pod kątem emisji zanieczyszczeń. Podczas wyżowej pogody dymy i pyły zamiast płynąć do góry, rozprzestrzeniają się poziomo oraz w dół i zostają przy powierzchni ziemi. Tam gdzie kończy się warstwa zanieczyszczeń, zaczyna się warstwa inwersyjna, czyli termiczna warstwa hamująca. Nad warstwą zanieczyszczeń jest warstwa inwersyjna, działająca jak „czapa”, która trzyma pyły, które się nie mogą rozprzestrzeniać do góry. Jeżeli nie ma wiatru, to pyły stoją w miejscu.


Dlaczego powietrze jest tak bardzo zanieczyszczone?

Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Polsce są piece i kotły na węgiel i drewno - a więc urządzenia używane w domach oraz w małych rodzinnych zakładach produkujących np. meble czy buty. Popularnie nazywane są "kopciuchami", ponieważ wypuszczają do powietrza duże ilości dymu i zanieczyszczeń. Często spalany jest w nich węgiel niskiej jakości, a nawet śmieci, co jeszcze bardziej zwiększa toksyczność powietrza, którym wszyscy oddychamy.


Czy jesteśmy skazani na smog?
Nie! Każdy może zrobić coś, abyśmy wszyscy oddychali czystym powietrzem.


Nie spalaj śmieci - segreguj!
Spalając śmieci, zatruwasz siebie, swoją rodzinę i ludzi z twojego otoczenia. Podczas spalania śmieci do powietrza dostają się silnie toksyczne związki, takie jak dioksyny, furany, pyły, metale ciężkie, chlorowodór czy cyjanowodór. Dioksyny są często określane jako najbardziej toksyczne substancje wytworzone przez człowieka. Palenie śmieci jest wykroczeniem karanym mandatem do 500 zł. Jeśli widzisz, że ktoś w twojej miejscowości pali śmieci, zawiadom straż gminną, lub w przypadku jej braku, policję. Zawiadomienia można zgłaszać anonimowo.


Wymień stary piec
Zamień swojego "kopciucha" na ogrzewanie z miejskiej sieci, gaz lub pompę ciepła - te rozwiązania są najbardziej przyjazne powietrzu. Jeśli to niemożliwe, wybierz nowoczesny kocioł na drewno, pelet lub węgiel. Stare piece emitują 10 razy więcej niż te wyższej klasy. Nie tylko węgiel szkodzi powietrzu. Również spalanie drewna w starych kotłach czy kominkach to emisja dużych ilości pyłu i benzo(a)pirenu. Jeśli zdecydujecie się na ogrzewanie drewnem lub węglem, wybierzcie nowoczesny kocioł z certyfikatem. Lista takich kotłów dostępna jest np. na stronie:
http://powietrze.malopolska.pl/kotly/


Ogranicz używanie samochodu
Zanieczyszczenia z rur wydechowych samochodów, to podobnie jak domy źródło zanieczyszczeń, które znacząco wpływa na zanieczyszczenie powietrza. Na przykład w Małopolsce transport to drugie największe źródło zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10. Dlatego warto ograniczyć używanie samochodu do minimum. Jeśli masz taką możliwość wybierz transport publiczny, rower lub użyj własnych nóg :)