Tu znajdziesz odpowiedzi wyjaśniające problematykę smogową. Dowiesz się między innymi, co to jest benzo(a) piren, PM10 i PM 2,5. Zobaczysz mapy stężeń zanieczyszczeń w Polsce.
Co to jest smog?
Smog jest nienaturalnym zjawiskiem atmosferycznym, które polega na współistnieniu związków chemicznych oraz pyłów w naszej atmosferze. Przebywanie, oddychanie nim, zagraża naszemu zdrowiu i życiu. Pochodzenie słowa smog ma swoje korzenie w dwóch angielskich słowach: "smoke" - dym oraz "fog" - mgła. Polska ma najbardziej zanieczyszczone powietrze spośród wszystkich krajów Unii Europejskiej. Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w naszym kraju jest niska emisja, czyli spalanie paliw stałych (węgla i drewna) w domowych piecach, kotłach i kominkach. Smog występuje głównie w sezonie grzewczym od września do kwietnia, kiedy pali się w piecach węglem i drewnem. Największy problem mamy z zanieczyszczeniem pyłami zawieszonymi i rakotwórczym benzo(a)pirenem.
Co to jest PM10, PM 2,5?
To skróty oznaczające pyły zawieszone (ang. particulate matter). Przede wszystkim są to drobne cząsteczki sadzy. Z łatwością przedostają się do krwi, a dalej do najważniejszych organów naszego ciała. Ich głównym źródłem jest spalanie w domowych piecach na węgiel i drewno. Pyły emitowane są też przez samochody i przemysł. Ten rysunek pokazuje, jak drobny może być pył zawieszony - dużo mniejszy niż ziarnko piasku czy średnica włosa.
Pył PM 10 to cząstki o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów (ok. jednej piątej grubości ludzkiego włosa).
Poziom dopuszczalny dla stężenia średniodobowego wynosi 50 µg/m3 i może być przekraczany nie więcej niż 35 dni w ciągu roku.
Pył PM 2,5 to bardzo drobne cząstki: o średnicy mniejszej niż 2,5 mikrometra.
Poziom dopuszczalny dla stężenia średniorocznego dla pyłu PM 2,5 wynosi 25 µg/m3.
Co to jest benzo(a)piren?
To rakotwórczy i mutagenny związek chemiczny będący przedstawicielem wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA). Benzo(a)piren wykazuje małą toksyczność ostrą, zaś dużą toksyczność przewlekłą co związane jest z jego zdolnością kumulacji w organizmie. Dopuszczalny średnioroczny poziom B(a)P to 1 ng/m3
Benzo(a)piren w powietrzu w ciągu roku
Powietrze w Małopolsce jest szczególnie mocno zanieczyszczone od później jesieni po wczesną wiosnę, a więc przez cały okres sezonu grzewczego. Sytuację pogarsza ukształtowanie terenu. Większość Małopolan z południa województwa mieszka w kotlinach i dolinach górskich, gdzie zanieczyszczone powietrze często zalega przez dłuższy czas. Poniżej dane Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska dla Nowego Sącza za 2015 rok, w ng/m3.
Benzo(a)piren przekroczone normy
W każdej z badanych małopolskich miejscowości stężenie rakotwórczego benzo[a]pirenu przynajmniej kilkukrotnie przekracza normę! W Nowym Targu, Suchej Beskidzkiej i Nowym Sączu obowiązujący limit został przekroczony ponad dziesięciokrotnie.
Ile procent normy? Mapa stężenia rakotwórczego benzo[a]pirenu w Małopolsce.
Aktualne mapy jakości powietrza
Strona Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, kliknij na link:
http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current/
Strona Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), kliknij na link:
http://airindex.eea.europa.eu/